Thússide Nijemardum
Geschiedenis
©
C. Bosma 2002-2023
Nijemirdum heet "nieuw", maar het moet al een heel oud dorp zijn, want
de plaatsen waarvan de naam op -um eindigt zijn ontstaan vóór het jaar
1000. In die tijd was er nog geen sprake van Nije- en Oudemirdum;
kennelijk was er één dorp en dat heette "Mardum". Die naam werd
trouwens op heel wat verschillende manieren geschreven: Merthen,
Merthum, in 1153, Mairden, uitgesproken als Maarden in 1328, en in
1336 Maerdum.
In de tweede helft van de veertiende eeuw zijn de dorpen waarschijnlijk
gesplitst. In 1399 is er sprake van Nuwe Merden, en later wordt het
Naemardum, of Nijemirdum in 1484 en Nijemardum in 1493. En in 1548
wordt er in het Latijn over Novamarden gesproken. In die veertiende
eeuw is er ook een kerk gekomen; vast en zeker eerst van hout en later
ook van baksteen. De legende van âlde Martha en jonge Martha,
waarin de koeien de plaats van de kerk aanwijzen, herinnert aan die
tijd. Zulke legenden zijn trouwens over heel veel andere kerken en
plaatsen ook in omloop.
"Yn oerâlde tiden hawwe der yn dit gea twa susters wenne, dy't beide
Marthe, Martha of Madzen (it marde sa wat) hieten. De âldste fan de
susters liet in tsjerke bouwe en dy tsjerke waard nei har Aldemardum
neamd. Nei ferrin fan jierren woe jonge Martha ek in tsjerke bouwe, mar
wêr soe dy no stean moatte. Hja wie der mei oan. Hja liet harren hoeder by
har komme en frege him om rie. Hoeders wiene wize minsken. Him tocht, it
ûnskuldige fee moast it plak oanwize en dat barde doe ek. Hja lieten de
nachts de bisten oer it wide fjild doarmje, frij, dêr't hja gean woene. De oare
moarn naam de hoeder jonge Martha by de hân en naam har mei it fjild yn.
"Op dizze hichte", sei er, en hy wiisde nei it hege hôf, "lei it fee fan 'e moarn
te wearkôgjen". En doe is der op dat plak in tsjerke kommen en it plak krige
de namme fan Nijemardum en sa hiet letter it doarp, dat dêr njonkenlytsen
kaam, ek. Sa seit it folksforhaal oer it ûntstean fan Aldemardum en
Nijemardum."
Pier Winsemius schreef een "Chronique ofte hist. Geschiedenisse van Vrieslant". Omstreeks 1329 is het volgende gebeurd: "Willem II sloech syn ooghe wederom op Ooster-Flie, waartoe de Friesen van de Wester-Vlie zeer gedienstich waren. Zij roofden op de naeste Zeekant en haelden groote buyt uyt de dorpen Nijemarden en Olde-marden ende naest gelegene". In de tegenwoordige Staat uit 1788 wordt deze zelfde historie ook beschreven: "In 1329 deeden de Westfriezen op deeze kust, die geene Zeedyken heeft wegens haare hoogte, eene landing, en roofden grooten buit uit de toen aanzienlyke Dorpen van Nieuwe- en Oude Mardum". Toen Theodoricus Benten toestemming vroeg om zich in Nijemardum als priester te vestigen, vermeldde hij daarbij dat de St. Nicolaasparochie van Nijemirdum in de landstreken van Friesland lag, waar mensen wonen die tamelijk ondernemend zijn. In een andere vertaling worden ze zelfs eigenzinnig genoemd. Nijemardum - Bron: "De Toer" door P. Bode (1988)
Nijemardum - Bron: "De Toer" door P. Bode (1988)
Thússide Nijemardum
Geschiedenis
© 2002 - 2023 C. Bosma
Nijemirdum heet "nieuw", maar het
moet al een heel oud dorp zijn, want
de plaatsen waarvan de naam op -
um eindigt zijn ontstaan vóór het
jaar 1000. In die tijd was er nog
geen sprake van Nije- en
Oudemirdum; kennelijk was er één
dorp en dat heette "Mardum". Die
naam werd trouwens op heel wat
verschillende manieren geschreven:
Merthen, Merthum, in 1153, Mairden, uitgesproken als Maarden
in 1328, en in 1336 Maerdum.
In de tweede helft van de veertiende eeuw zijn de dorpen
waarschijnlijk gesplitst. In 1399 is er sprake van Nuwe Merden,
en later wordt het Naemardum, of Nijemirdum in 1484 en
Nijemardum in 1493. En in 1548 wordt er in het Latijn over
Novamarden gesproken. In die veertiende eeuw is er ook een
kerk gekomen; vast en zeker eerst van hout en later ook van
baksteen. De legende van âlde Martha en jonge Martha, waarin
de koeien de plaats van de kerk aanwijzen, herinnert aan die
tijd. Zulke legenden zijn trouwens over heel veel andere kerken
en plaatsen ook in omloop.
"Yn oerâlde tiden hawwe der yn
dit gea twa susters wenne, dy't
beide Marthe, Martha of Madzen
(it marde sa wat) hieten. De
âldste fan de susters liet in
tsjerke bouwe en dy tsjerke
waard nei har Aldemardum
neamd. Nei ferrin fan jierren woe
jonge Martha ek in tsjerke bouwe, mar wêr soe dy no stean
moatte. Hja wie der mei oan. Hja liet harren hoeder by har komme
en frege him om rie. Hoeders wiene wize minsken. Him tocht, it
ûnskuldige fee moast it plak oanwize en dat barde doe ek. Hja
lieten de nachts de bisten oer it wide fjild doarmje, frij, dêr't hja
gean woene. De oare moarn naam de hoeder jonge Martha by de
hân en naam har mei it fjild yn. "Op dizze hichte", sei er, en hy
wiisde nei it hege hôf, "lei it fee fan 'e moarn te wearkôgjen". En
doe is der op dat plak in tsjerke kommen en it plak krige de
namme fan Nijemardum en sa hiet letter it doarp, dat dêr
njonkenlytsen kaam, ek. Sa seit it folksforhaal oer it ûntstean fan
Aldemardum en Nijemardum."
Pier Winsemius schreef een "Chronique ofte hist. Geschiedenisse van Vrieslant". Omstreeks 1329 is het volgende gebeurd: "Willem II sloech syn ooghe wederom op Ooster-Flie, waartoe de Friesen van de Wester-Vlie zeer gedienstich waren. Zij roofden op de naeste Zeekant en haelden groote buyt uyt de dorpen Nijemarden en Olde-marden ende naest gelegene". In de tegenwoordige Staat uit 1788 wordt deze zelfde historie ook beschreven: "In 1329 deeden de Westfriezen op deeze kust, die geene Zeedyken heeft wegens haare hoogte, eene landing, en roofden grooten buit uit de toen aanzienlyke Dorpen van Nieuwe- en Oude Mardum". Toen Theodoricus Benten toestemming vroeg om zich in Nijemardum als priester te vestigen, vermeldde hij daarbij dat de St. Nicolaasparochie van Nijemirdum in de landstreken van Friesland lag, waar mensen wonen die tamelijk ondernemend zijn. In een andere vertaling worden ze zelfs eigenzinnig genoemd. Nijemardum - Bron: "De Toer" door P. Bode (1988)
